Evde Likit Yapımında (EVYAP) 10 Temel Hata

Photo of author

By Kendinle İlgilen

EVYAP ile ilgilenenlere hatırlatma niteliğinde bir yazıdır.

Evde Likit Yapımı (EVYAP LİKİT)- Özet: Evyap likit hazır likitlere oranlara pek çok üstünlüğe sahip, en önemlisi de maliyeti daha düşük. Yazıda, kabaca evde likit yapımını anlattım. Başka bir alakalı yazı da Evde Salt Likit Yapımı hakkında özet bilgiler ve freebase likit karşılaştırması içeriyor.

Sürekli olarak soru aldığım likit demleme ve evyap konusunda biraz daha bilgi vermek istiyorum. İlerleyen dönemlerde bu konu hakkında bir video çekeceğim. Videoda ultrasonik temizleyici kullanılarak likit demlemenin detayları hakkında bilgi vereceğim. 

EVYAP ta sık yapılan hatalar
EVYAP ta 10 temel hata

Not: Blogger’dan wordpresse geçişte yüzlerce yorum silindi. Yorum yapanlardan özür diliyorum. Google+ profiliyle yazıyordum, google+ kapatılınca yorumlar da uçtu. Google sıralamalarında benim sitemin üstünde bu yazı çıkıyor ve yazı kapanan google+ profilinden alındığı için bana ait değilmiş gibi görünüyor.

Edit: 12 Mayıs 2017’de videoyu çekip yayınladım. Burada


Adım adım elektronik sigara hakkında bildiklerimi paylaştığım yazılarımda, elektronik sigaraya yeni başlayanlar için kılavuz oluşturmaya çalışıyorum. Elektronik sigara cihazı, bileşenleri, likit nedir, nbase nedir, tel sarımı, terimler, dikkat edilmesi gerekenler gibi pek çok konuda bilgi vermeye çalıştım.

Bu yazı kimlerin işine yarar?

Şimdi yazılarımdan yola çıkarak, elektronik sigaraya yeni başlamış olan bir kullanıcının kat ettiği yolu kısaca özetlemek istiyorum. Öncelikle sigaranın sağlığa olan zararlarını kabullenip daha az zararlı olan bir alternatif arayışı içine giren bir kullanıcı, elektronik sigara cihazını satın aldı. Elektronik sigara cihazının bileşenleri ve terimleri hakkında bilgi edindi. Elektronik sigara cihazında kullanılan likit, n-base ve aroma hakkında bilgi edindi. Tel sarımı hakkında araştırmalar yaparak yenilenebilir coil aldı ve kendi sarımını (RBA) yapmaya başladı. Bu adımları geçen kullanıcı artık kendi likitini yapmak istiyor ve bu noktada yine internet üzerinden araştırmalara başladı. İşte bu aşamada bu yazı işinize yarayabilir.

Elektronik sigarada kullanılan hazır likitlerin içindeki bileşenler, oranları ve aroma miktarı gibi soru işaretleri kullanıcının kafasını karıştırdığı gibi, hazır likitlerin yüksek maliyetleri ve hazır likitlerdeki yüksek aroma oranları, beni ve benim gibi düşünenleri evyap-evde likit yapımına yönlendiriyor. 


Aşağıda elimden geldiğince elektronik sigara kullanıcılarına yardımcı olacağını düşündüğüm hatalar hakkında bilgi vermek istiyorum.

Evde Likit Yapımında (EVYAP) 10 Temel Hata

Hata 1: Damak Tadı Tespiti Yapılmadan Likit Demlenmesi

Elektronik sigara kullanıcıları, elektronik sigaraya ilk başladığında kendi damak tatlarını belirlemelidir. Tütün, çerez, meyve, kek-kurabiye gibi ana tatların hangilerinin kendilerine uygun olduğunu belirleyerek işe başlamaları gerekiyor. 

Hazır likit kullanarak yaptığınız denemeler sonrasında damak tadınıza uygun aroma grubunu belirleyerek ilk adımı atmış olacaksınız. Eğer damak tadı konusunda tercih yapılmadan likit demleme işlemi yapılırsa kullanıcının beğenmediği likitler üretilebilir ve bazı likitler çöpe gidebilir. Bu tip bir problem yaşamamak için atılması gereken ilk adım damak tadının belirlenmesidir. 


Lütfen hangi gruptaki tatları sevdiğinizi henüz öğrenmeden bana likit veya aroma önerisi sormayın. Her defasında yukarıdaki açıklamaları yapmak zorunda kalıyorum. 

Hata 2: EVYAP için Elektronik Sigaraya Uygun Olmayan Aromaların Kullanılması

Elektronik sigara likitlerinde kullanılan aromalar temelde gıda aromaları olsalar da bazı farklı özelliklere sahip olmalı. Aromalarla ilgili blogta bolca yazım var ancak özetlemem gerekirse: 


Elektronik sigara aromaları:

  1. suda çözünmeli yani su bazlı olmalı
  2. diasetil başta olmak üzere ısıtıldığında ürettiği zehirli gaz oranı az veya minimum olmalı
  3. renklendirici içermemeli
  4. tavsiye edilen tüketim tarihleri içinde tüketilmeli, değilse bozulmaz ama tadı değişir
  5. sentetik aroma olması


Gıda aromalarının çoğu kullanım amaçları doğrultusunda yaklaşık olarak 300 derece sıcaklığa kadar dayanıklıdır, elektronik sigara cihazı içindeki ısıtma bobini (coil) 800 derecenin üzerinde ısılara ulaşır (mühendisler bunu daha iyi açıklayacaktır, ben kabaca yazıyorum). 300 derecelik ısıya dayanıklı olarak üretilmiş gıda aromaları ısıya dayanma noktalarının kat kat üzerinde ısıya maruz kaldıklarında zararlı gaz salınımına neden olabilir ve bu durum sağlık açısından oldukça ciddi riskler içerir. Zaten aromalar, elektronik sigara sıvısındaki en zararlı bileşenlerdir (benim iddiam)


Gönül isterdi ki likit demlerken kullanılması gereken aroma elektronik sigara için özel üretilmiş aromalardan olsun ancak bu Türkiye’de mümkün değil. Migros’tan Dr Oetker aromaları, aktardan portakal yağı gibi aromatik yağlar alanlar duyuyorum, yapmayın etmeyin arkadaşlar. En azından su bazlı aromalardan alın şöyle bir firma var mesela.

Hata 3: Evyap Likitlerde Çok Yüksek Aroma Oranları Kullanılması

Elektronik sigara likiti hazırlanırken nbase içine eklenecek olan aromanın oranı %10 seviyesinin üzerinde olmamalı. Bunu her fırsatta söyleyeceğim. İsterseniz 25 farklı aroma kullanın, lütfen totalde %10’u geçmeyin. Hatta en ideali %3 ama bu kadar güçlü aroma bulmak maalesef çok zor. 

Tatminkar bir tat ve koku elde etmek için kullanıcılar bu oranları arttırıp hedeflediklerine ulaşmaya çalışmak gibi hayati hatalar yapmamalı. Hazır likitler bu açıdan değerlendirildiğinde yine soru işaretleriyle dolu bir bilinmez yumağı olarak karşımıza çıkıyor. Öyle ki premium denilen pek çok likitte aroma oranı %15’lere kadar çıkabiliyor. Şahsen naturada %15-17 arasında aroma kullanıldığını düşünüyorum ancak açıklamadıkları için emin olamıyorum. İşte bu yüzden evyap, evyap, evyap. 

Hata 4: Reçete Kullanmadan Karışık Likitler Yapmaya Çalışmak

Elektronik sigaraya yeni başlamış bir çok kişinin, daha henüz hiç likit yapmadığı halde ilk günden 7-8 aromayı alıp kafasına göre karıştırıp nbase içine ekleyip ertesi gün içtiğine şahit oluyorum. 

Hayatında hiç yemek yapmamış biri mutfağa ilk girdiğinde mesela karnıyarık veya kuzu tandır yapabilir mi? 

Başlangıç seviyesinde likit demlemek için daha net tatlar aramanızı tavsiye ederim. Aldığınız aromaları teker teker demleyin. Aromaları kafanıza göre karıştırıp demlemeyin. Hepsini tek tek demleyin, demlenmiş likitleri karıştırarak kombinasyonlar yapın. Bazı aromalar daha geç demlenir (tütün, vanilya, kahve gibi). Meyveler en hızlı demlenenler. Siz aromayı en baştan karıştırıp aynı sürede likitin hazır olmasını bekliyorsunuz. 

İlle de aromaları karıştırıp tek seferde demleyeceğim diyorsanız, örneğin meyve+meyve, kahve+tütün+vanilya gibi demleme süreleri birbirine yakın aroma gruplarını karıştırın. Meyve+tütün aromasını karıştırıp nbase içine koymayın mesela. Tadı sürekli değişen bir likitiniz olur, demleme süresi daha da gecikir. 

Birden fazla aromayı kullanmak istediğinizde, denenmiş ve kullanıcılardan olumlu dönüşler almış reçetelere ulaşmak hiç de zor değil. Eğer reçete dışında hareket edip farklı oranlar ve miktarlar kullanılırsa yaptığınız likit içilemez bir hal alabilir. Henüz yolun başındayken sabırlı olmanız gerekiyor. Denemelerinize devam edin, başlarda çok fazla risk almayın. 

Hata 5: Evyap Likitte Diasetil İçeren Aromalar Kullanılması

Gıda aroması dışında, elektronik sigara için özel üretilmiş aroma kullanıyorsunuz ancak aromanın içinde diasetil olup olmadığı hakkında herhangi bir fikriniz yok. Elektronik sigarayı, ateşli sigaraya nazaran daha az zararlı bir alternatife geçiş yapmak için tercih ettiniz ancak kullandığınız aroma bileşenleri hakkında bilginiz yok.

Bu hata, hata olarak adlandırdığımız diğer hatalar kadar önemli ve önceliklidir. Mevcutta piyasada satılan ve uluslararası marka olarak bilinirliğe sahip bazı markaların ürünlerinde dahi diasetile rastlandı. Kullandığınız aromada bu tip bileşenlerin olup olmadığına özen gösterin. Diasetil ve benzeri bileşen içeren aromalardan uzak durun. 

Hiçbirimizin aldığı aromayı laboratuvarda test ettirme şansı yok, zaten bu konuda tedarikçiler dahi elini taşın altına koyup da sattıkları aromaları test ettirmiyor, analiz raporları ya yalan ya da yapılmıyor. Kendi adıma şu kriterleri uyguluyorum:

  • Likit beni öksürtmemeli (sigaradan ilk geçişte birkaç gün öksürük normaldir, sonrasında artık öksürmemem gerekiyor)
  • Likit ağzımı yapış yapış yapmamalı, sürekli su içme ihtiyacı duymamalıyım, suyu susadığımda içebilmeliyim
  • Likit nefes darlığı yapmamalı (tito’nun tereyağlı kurabiyesinde yaşamıştım, hiç unutamıyorum)
  • Likitin demlendiği halde çiğ bir tadı olmamalı, kimyasal bir kokusu olmamalı 

Bu semptomlar belki size de fikir verebilir.

Hata 6: Yanlış Oranda Etil Maltol Kullanımı

Etil matol kullandığınız aromanın gücünü arttıran bir bileşendir ve güçlendirici olarak geçer. Kullanım miktarı aroma gibi ml bazında değil damla bazındadır. 

Etil maltol kullanarak kullandığınız aroma oranı neredeyse yarı yarıya düşürmeniz mümkün. Ancak etil maltol kullanım miktarına çok dikkat etmeniz gerekiyor. Etil maltolun fazla kullanıldığı durumlarda likitlerde acı tatlar ortaya çıkar ve yine likitiniz çöpe gider. Çok kullanıldığında gerçekten çok çirkin birşey ortaya çıkıyor. Başıma bir kez geldi, nbase ile seyreltip 1 ay beklemiştim. Evet içilebilir oldu ama aroma falan hiç istediğim gibi olmadı.


Etil maltol, 10 ml nbase için tercihen 1 damla şeklinde kullanılmalı. Daha fazla kullanmamaya çalışın.

Hata 7: Demleme Sürelerinin Bilinmemesi

Likit demleme süreleri aroma türüne göre ve demlemenin yapıldığı koşullara göre değişiklik gösterir. 

Bazı likitler için oldukça uzun bekleme süresinden söz ettiğimi biliyorum ancak likit yapımı için sabır birinci koşuldur Demlenmemiş karışımlar zaten homojen olmayacağı için likitte çiğ bir tat olacaktır. Bekleme süresinde hata yapmayın.


Tütün, vanilya veya kahve aromasını, ultrasonik dahi kullanmadan basit karıştırma yöntemiyle 1 haftada içeceğinize inanmayın mesela.

Hata 8: Yanlış Demleme Yöntemleri

Kaynar Suda evyap likit yapmayın

Likit demlenirken şişelerin kaynar suyun içine atılması, böylelikle demleme sürecinin hızlanacağı gibi yanlış bir görüş bulunuyor. Hatta aromayı nbase içine koyup yarım saat mikrodalgada likiti haşlayanlar var!

Bu ısıl işlem anlamına geliyor, nbase içinde bulunan eser miktardaki suyun yüksek ısıyla buharlaşması, yüksek ısıya maruz kalan bileşenlerin ayrışmasına neden olur (rica ediyorum, kimya mühendisi birisi yorumlarda bu konuyu açıklasın). Sonuç olarak da homojen karışım yerine ayrışan bir karışım elde etmiş olursunuz. Moleküllerin formu değişiyor.

40 derece gibi sıcaklık veren kalorifer üzerinde likit demleme yapılabilir mesela. Ultrasonik temizleyici ile tanışmadan önce kaloriferlerimde hep bir likit şişesi vardı, bugüne kadar likiti bozduğunu görmedim, süreci çok hızlandırdı. Ama aşırı soğuk günlerce kalorifer çok sıcaksa hiç koymadım.

Kaynatma yöntemini denemedim desem yalan olur. Yoğun bir plastik koku almıştım sonra forumda bunun zararlı olduğunu okuyunca yaptığım likiti içmemiştim. Zaten 20 ml civarındaydı, likiti atarken içim acımadı. Ben yaptım siz yapmayın.

Vantilatör, çamaşır makinesi gibi yaratıcı yöntemler: 

Likit vantilatörün kollarından birine bağlanır ve vantilatör saatlerce çalışır. Aslında karışım için doğru bir işlem. Çamaşır makinesine de koyanlar var. Manyetik karıştırıcılar da bu mantıkla çalıştığından olabilir dediğim yöntemler. Kendim denemedim (beceremediğimden). Likit köpürüyorsa ve ortada ısı yoksa bence sorun yok. 

Likit hazırlama ortamı: 

Demlemenin yapılacağı ortam ısısı 24-25 derece civarında olmalıdır (oda sıcaklığı). Masanızın üstü temiz olmalıdır. Kaç defa nbase içine aroma koyarken içine toz düşüren hatta nbasei ağzı açık havalandırırken içine böcek giren kişilerin şikayetlerini okudum. 

40 derece odada, masanın üstü hengameye dönmüş bir ortamda likit yapmayın. Tertemiz beyaz havlu peçetelerinizi serin, onun üstünde yapın. Sonra nbase firmalarına fotoğraf çekip, içine siyah lekeler görüyorum gibi suçlamalarda bulunmayın. 

Şu da var, nbase firmaları da dolum yaparken toz, böcek kaçırabilir. Hepsi masumdur demiyorum. Ancak paylaşılan birçok fotoğrafta kullanıcı aromayı eklemiş ve siyah noktaları görmüş ama nbase ilk açıldığında temizmiş. E kullanıcı belli ki bu senin hatan, sonra neden nbase firmasını suçluyorsun. Forumda buharistan ile ilgili böyle bir şikayet olduğunu hatırlıyorum, buharistanın nbaseini artık kullanmadığım halde tedarikçiyi savunmuştum. 

Son olarak, demleme buzdolabında da yapılmamalı. Karanlık ve oda sıcaklığında bekletilerek demleme işlemi yapılmalıdır. Yaz aylarında likitler daha hızlı demlenir. Soğukta çok geç demlenir bu nedenle karanlık ve serin ortam yerine, karanlık ve oda sıcaklığı ifadesi bence daha doğru. 

Karanlık kısmına da bir açıklık getireyim. Aslında güneş gördü diye likit bozulmuyor sadece rengi daha çok koyulaşıyor. Karanlıkta olması o kadar da kritik bir unsur değil. 

Hata 9: Yanlış Plastik Demleme Şişesi Kullanılması

Demleme işleminin yapılacağı şişe mümkünse cam olmalıdır, eğer cam şişemiz yoksa gıda temasına uygun demleme şişesi kullanılmalıdır. Plastik şişelerin gıda temasına uygun olup olmadığı şişenin altında bulunan HDPE ibaresinden anlaşılabilir. Farklı amaçlar için üretilmiş plastik şişelerde demleme yapılması durumunda likit içinde plastik kokusu oluşabilir. Zararlı da olabilir, orasını bilmiyorum.

Ultrasonik temizleyici ile likit demleyenler özellikle cam şişe kullansın. Plastik ultrasonik dalgaları %30 civarında engelliyormuş. Bu bilgiyi duydum, bilimsel bir kaynaktan teyit etmedim. Bilenler yazarsa sevinirim. 


Son olarak, plastik şişelerde ne yapsam önceki likitin kokusunu çıkaramıyorum. Sirkeli su, ultrasonik hepsini denedim, bir şişeyi en fazla iki kez kullanabiliyorum. Bu şişeleri temizlemenin kolay bir yolunu bilen varsa ve söylerse minnettar kalırım. 


Şişelerin gıda temasına uygunluk belgeleri olduğundan emin olun.

Hata 10: Yanlış N-BASE Kullanımı

Elektronik sigara likiti yaparken tüm bileşenlerin olduğu gibi nbase’in doğru içeriğe sahip olması önemlidir. Aslında nbase hikayenin başlangıç noktasıdır. Nbase kötüyse likit de kötü olur, kaliteli şarap kaliteli üzümden yapılır. 

Nbase’in bileşenleri olan VG-PG-Nikotinin saflık değerleri yüksek olmak zorunda (en az %99). 


N-base açısından en büyük problem içinde ihtiva eden nikotinin saflık değeridir. Son günlerde Çin ve Hindistan’dan litresi 200 dolar civarında saf nikotin temin edilebiliyor. Bu tip ürünlerin saflık değerleri düşük olduğu gibi koku ve tat olarak da oldukça rahatsız edici ürünler. Siz likit yapımı için tüm koşulları ve bileşenleri kitabına uygun olarak bir araya getirdiniz ancak Nbase inizin saflık değerleri düşükse bütün çabanız boşa gider. 


Kendi adıma merck nikotin en önemli kriterim. VG ve PG, balmumcudan bile olur çünkü saflık değerleri yüksek pek çok VG ve PG bulunuyor. Satıcı dolandırıcı ve şerefsiz değilse, elektronik sigaraya uygun gliserin ve pg alır satar çünkü nikotine göre çok ucuzlar. Ancak nikotin öyle değil. Bir sürü üretim şekli var, saflık ve maliyet çok değişken. Merck’e belge sormak bile ayıp bana göre, farmakoloji çevirilerinden uzun yıllardır bildiğim maksimum güvenilir bir firma. Bolca başka güvenilir tedarikçi var. 

Bir de son olarak kafama takılan bir şeyi belirteyim. PG, VG’den %20-30 pahalı. Neden tedarikçiler bu fiyat farkını yansıtmıyor anlamıyorum. Sanki ikisi aynı fiyattaymış gibi bir algı var. 

Neden sürekli “merck Türkiye’ye vg satışını durdurdu (bu gerçek bilgi, geçenlerde Bakanlığın açıklamasını okudum), sigma vg falan deniyor? VG’nin Merck veya Sigma olmasını tabii ki tercih ederim ancak Merck vg %99.9 iken mesela balmumcunun ithal ettiği evyap marka gliserin %99.7 saflıkta, bir tık yukarısı Wilmar %99.8 saflıkta. Piyasadan aldığım sigmalardna tartışmasız daha güzellerdi. Bir süredir Wilmar kullanıyorum, en önemli nedeni ucuz olması ve diğerlerinden aman aman farkı olmaması. 


Kendi adıma %30-20 PG oranından vazgeçmeye niyetim yok, ne olur ne olmaz.

Son Sözlerim

Evde likit yaparken bir süre sonra bu soruları kendinize soracağınızdan eminim. Bu kurallar yıllar geçse de değişmez. Yazıma referans vermek isterseniz, yazıma benden izin almadan bir facebook gönderisi olarak paylaşan kişiden değil, bu yazıdan referans verin. Ayrıca EVYAP Maliyetler başlıklı yazıma bakabilirsiniz ancak maliyetler sürekli değişiyor, elimden geldiğince güncelliyorum.

Yorum yapın